ДАЛЕЛИ СЕЮМ БАР ВАФОТИ ҲАЗРАТИ ИСО ИБНИ МАРЯМ АЛАЙҲИССАЛОМ
Аллоҳи таоло дар Қуръони маҷид мефармояд:
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُوْلٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَنْ يَّنقَلِبْ عَلٰى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَّضُرَّ اللهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللهُ الشَّاكِرِينَ۔ سورۃ اٰل عمران۔145
Тарҷума: Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам танҳо як расул аст, яқинан пеш аз эшон ҳамаи расулҳо вафот кардаанд. Пас, оё агар ӯ вафот кунад ва ё кушта шавад, шумо бар пошнаҳои худ бармегардед? Ва ҳар касе, ки бар пошнаҳои худ бармегардад, Худоро ҳеҷ зараре намерасонад ва Худо ба сипосдорон мукофот медиҳад. (Оли Имрон: 145)
Дар ин оят хабар дода шудааст, ки чӣ хеле, ки пеш аз ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳамаи пайғамбарон гузаштаанд, инчунин ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам низ мисли пайғамбарони дигар умри зиёд надоранд. Сипас, дар ояти боло зикршуда дуто сабаби гузаштан гуфта шудаанд. 1. Марг 2. Қатл. Яъне баъзеҳо бо марги табиӣ аз олам гузштанд ва баъзеҳо қатл карда шуданд ва ба ҳамин тариқ аз олам гузшатнад. Агар ягон роҳи сеюми аз олам гузаштан мешуд, дар ин ҷо зикр мешуд. Масалан, зинда ба осмон бурдан ва ё الا عیسی ابن مریم яъне “ғайр аз Исо ибни Марям”. Азбаски дар ин ҷо зикри ҳамаи пайғамбарон омадааст, агар аз байни онҳо ягон пайғамбар зинда бо бадани дунёӣ пеши Худо рафта бошад, дар ин оят бояд зикраш мешуд.
Аз ин оят исбот мешавад, ки пеш аз ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳамаи пайғамбарон гузаштаанд. Дар зикри ҳазрати Исо алайҳиссалом низ ҳамин хел калимаҳо истифода шудаанд ва дар он ҷо ҳам ҳамин маъно гирифта мешавад, ки пеш аз ҳазрати Исо алайҳиссалом ҳамаи пайғамбарон аз олам гузаштаанд. Он оят чунин аст:
مَا الۡمَسِیۡحُ ابۡنُ مَرۡیَمَ اِلَّا رَسُوۡلٌ ۚ قَدۡ خَلَتۡ مِنۡ قَبۡلِہِ الرُّسُلُ۔ سورۃ المائدۃ۔76
Яъне Масеҳ ибни Марям алайҳиссалом танҳо як русул буд, пеш аз ӯ ҳамаи русулҳо аз олам гузаштаанд.
Маънои калимаи “خَلَا” аз рӯйи Қуръони маҷид
Дар Қуръони маҷид дар куҷое калимаи قد خلت истифода шудааст агар дар он ҷо силаи (пешоянди) اِلٰی (ило) истифода нашуда бошад, маънои вафот ёфтан аст. Мисолҳо аз Қуръони пок инҳоянд:
تلک امۃ قد خلت۔ سورۃ البقرۃ۔ 135۔142
قد خلت من قبلہ الرسل۔ سورۃ المائدۃ۔76
قد خلت من قبلھا امم۔ سورۃ الرعد۔ 31
فی امم قد خلت من قبلھم۔ حم السجدۃ۔26
وقد خلت القرون من قبلی۔ الاحقاف۔18
فی امم قد خلت من قبلھم۔ الاحقاف۔19
ومثلا من الذین خلوا من قبلکم۔ النور۔35
الذین خلوا من قبل۔ الاحزاب۔39
Маънои калима “خَلَا” аз луғатҳои арабӣ
Аз рӯйи луғатҳои арабӣ маънои калимаи خَلا “марг” аст.
خَلَا فُلَانٌ اِذَا مَاتَ۔ لسان العرب
Яъне маънои خلا فلان “фалон одам мурдааст”.
خلا الرجل ای مات۔ اقرب الموارد
Яъне агар гӯем, ки мардак хало кард, маънояш марг аст.
خَلَا فُلَانٌ اَیْ مَاتَ۔ تاج العروس
Яъне маънои “хало” мурдан аст.
Иҷмои саҳоба ризвонуллоҳ алайҳим аҷмаин бар вафоти Масеҳ алайҳиссалом
Бар ин оят саҳоба ризвонуллоҳ алайҳим аҷмаин иҷмоъ кардаанд, ки пеш аз ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳамаи пайғамбарон вафот кардаанд. Дар вақти аз олам гузаштани ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳамаи саҳоба бисёр ғамгин буданд, ҳатто ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу дар даст шамшери бараҳна гирифта гуфтанд, ки агар касе гӯяд, ки Пайғамбарамон саллаллоҳу алайҳи ва саллам вафот кардаанд, гардани ӯро аз танаш ҷудо хоҳам кард. Ҳадис чунин аст:
قَالَ الزُّهْرِيُّ: وَحَدَّثَنِي أَبُو سَلَمَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّ أَبَا بَكْرٍ خَرَجَ وَعُمَرُ بْنُ الخَطَّابِ يُكَلِّمُ النَّاسَ فَقَالَ: اجْلِسْ يَا عُمَرُ، فَأَبَى عُمَرُ أَنْ يَجْلِسَ، فَأَقْبَلَ النَّاسُ إِلَيْهِ، وَتَرَكُوْا عُمَرَ، فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: ” أَمَّا بَعْدُ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ يَعْبُدُ مُحَمَّدًا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَإِنَّ مُحَمَّدًا قَدْ مَاتَ، وَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ يَعْبُدُ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ حَيٌّ لاَ يَمُوتُ، قَالَ اللَّهُ: {وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ} [آل عمران: 145] إِلَى قَوْلِهِ {الشَّاكِرِينَ} [آل عمران: 145]، وَقَالَ: وَاللَّهِ لَكَأَنَّ النَّاسَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ هَذِهِ الآيَةَ حَتَّى تَلاَهَا أَبُو بَكْرٍ، فَتَلَقَّاهَا مِنْهُ النَّاسُ كُلُّهُمْ، فَمَا أَسْمَعُ بَشَرًا مِنَ النَّاسِ إِلَّا يَتْلُوهَا ” فَأَخْبَرَنِي سَعِيدُ بْنُ المُسَيِّبِ، أَنَّ عُمَرَ قَالَ: «وَاللَّهِ مَا هُوَ إِلَّا أَنْ سَمِعْتُ أَبَا بَكْرٍ تَلاَهَا فَعَقِرْتُ، حَتَّى مَا تُقِلُّنِي رِجْلاَيَ، وَحَتَّى أَهْوَيْتُ إِلَى الأَرْضِ حِينَ سَمِعْتُهُ تَلاَهَا، عَلِمْتُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَدْ مَاتَ»
صحیح البخاری، کتاب المغازی، باب مرض النبی صلی اللہ علیہ وسلم
Ин хутба дар маснади Имом Абӯ Ҳанифа (р) ва дар Ҳаммом-ул-исломия низ мавҷуд аст. Ҳазрати Абӯбакр (р) ин хутбаро барои ором кардани баъзе саҳоба ва барои фаҳмондани баъзеҳо хонданд ва ҳамин далелро оварданд, ки азбаски пеш аз ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳамаи пайғамбарон аз олам гузаштаанд, ҳамин тавр Пайғамбарамон саллаллоҳу алайҳи ва саллам низ аз олам гузаштанд. Акнун муҳим ҳамин аст, ки дар ҷавоби ҳамин далел ягон саҳобӣ нагуфт, ки далели ҳазрати Абӯбакр (р) намешавад, зеро ҳазрати Исо (а) зинда ҳастанд ва ҳеҷ кас нагуфт, ки азбаски ҳазрати Исо (а) зинда ҳастанд, Пайғамбарамон саллаллоҳу алайҳи ва саллам низ зинда ҳастанд ва боз меоянд. Баръакси ин ҳамаи саҳоба ин далелро қабул карданд ва ҳазрати Умар (р), ки пеш аз ин тамоман қабул намекарданд, гуфтанд, ки ман баъд аз ин хутба он чунон ғамгин шудам, ки аз шиддати ғам истода наметавонистам ва қабул кардам, ки ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам аз олам гузаштаанд.
Хонандагони азиз. Хулоса ҳамин, ки бар вафоти ҳазрит Исо алайҳиссалом ҷамоати саҳоба низ иҷмоъ кардаст. Аз рӯйи ояти сураи Оли Имрон вафоти ҳазрати Исо алайҳиссалом исбот мешавад.
Leave A Comment